دخانیات و ورزشکاران

شاید شما هم در زندگی روزمره خود با افرادی برخورد داشته باشید که علیرغم انجام تمرینات ورزشی به استعمال دخانیات روی آورده اند.متاسفانه ورزشکاران با این رفتار آسیب‌های جبران ناپذیری را به خود وارد می‌کنند.ما در این مقاله سعی داریم شما را با ماهیت کلی دخانیات به ویژه سیگار آشنا کنیم و در کنار هم بر علیه مصرف دخانیات تلاش کنیم.به امید روزی که دیگر هیچ ورزشکاری به سوی مصرف دخانیات انحراف پیدا نکند.

هزاران حلقه در این کشور مفقود شده اند و یکی از آن هزاران شناخت علمی‌ورزش کشور ما است. ورزش این کشور نیاز به تزریق شناخت علمی‌دارد، شناخت تنها مقوله ای است که در ورزش می‌تواند تغییر بنیادین ایجاد کند. علم را باید در ورزش پایه گذاری کرد، امروزه بهترین فرصت تاریخی است تا علم را در ورزش نهادینه کنیم اما قبل از رفتن در هر چارچوبی باید فضای آن را معبدی مقدس بدانیم.

امروزه ورزش به عنوان یک از اساسی ترین وسیله‌های مقدماتی سازندگی در جوامع بشری شناخته شده است. وقتی نیروهای جوان جامعه ای سالم و تندرست باشند، آن جامعه در کلیه زمینه‌های علمی، فرهنگی و … به سوی پیشرفت رهنمون خواهد شد.

همگان به یاد داریم که همیشه بزرگترهای ما از اخلاق و روح جوانمردی و فن‌های پهلوانی برایمان قصه گفته اند و این نبوده که فقط در ورزش از ما خواسته شده است که چنین باشیم بلکه فرمانی بوده است برای همه مراحل و شئونات زندگی در قالبی به نام گفتار نیک، کردار نیک، پندار نیک.

در این میان، ورزش برای رسیدن به این فکر و نیت پسندیده جایگاه ویژه ای دارد و کل جامعه از محیز ورزش و ورزشکاران انتظار دیگری دارد. بنابراین سعی و کوشش بایستی بر این باشد که این توقع به حق و به جا و به درستی و به پاکی برآورده گردد. از روزی که تمدن بر فرهنگ ملت‌ها تأثیر گذاشت، جامعه سنتی ما نیز در امان نبود و بی بهره نمانده است که هر از چند گاه اثرات آن را در ورزشمان نیز مشاهده می‌کنیم.

روزی، روزگاری ورزش بهانه و وسیله ای بود برای سلامتی و تندرستی و پاک زیستن ولی در دنیای امروزی، از ورزش قهرمانی می‌خواهند و از قهرمان فقط مدال طلا، زیرا گوئی که فقط مدال طلا صندلی را مخلوط نگه می‌دارد و اهداف آن چنانی را برآورده می‌سازد.

متأسفانه هر قدر زمان و لحظه‌ها را پشت سر می‌گذاریم فروپاشی اخلاق و روح جوانمردی را بیشتر شاهدیم و گوئی کاری هم نمی‌توانیم انجام دهیم و سؤال این است: چرا گاهی ما که دارای افکاری سنتی و اعتقادی مذهبی هستیم به عناوینی پایمان به میدان آلودگی‌ها کشانده می‌شود؟

گاه گاه شاهدیم که در میاین مختلف جهانی و المپیک‌ها، مسابقات آسیائی و غیره مشکلاتی به بار می‌آید که در نتیجه دوپینگ قهرمانان را محروم می‌سازند و مقام آنان را بازپس می‌گیرند و ز میادین ورزشی محروم می‌شوند و یا به دلیل رشوه و تبانی مدیر و باشگاه و تعدادی دیگر را به محاکمه و در نتیجه به محکومیت می‌رسانند و یا در اثر درگیری و پرخاش به داور جریمه‌هائی را معمول می‌دارند که به هر حال این سلسله اعمال و رفتار نمی‌تواند اخلاق و روحیه ورزشی باشد و اینگونه می‌شود که جوانان ورزشکار ما حتی به مواردی بدتر چون سیگار و موادمخدر روی می‌آورند همه و همه به دلیل قهرمانی، بردن، شکست و یا تخلیه از شکست است پس باید آموزش را زنده کرد و در کنار آموزش بایستی اخلاق را پرورش داد چون هر طور که تربیت شوند و شکل بگیرند همان خواهند کرد.

نباختن به هر طریق و پیروزی خواستن به هر شکل از ورزشکاران قهرمانان، انسانی دیگر با شخصیتی جداگانه می‌سازد و چون ما برای خود اعتقاداتی داریم و جامعه سنتی ما تربیت خاص خود را دارد بایستی قبل از هر چیزی توضیح دهیم که برای بردن و پیروزی از درون باید اقدام کرد و نه به زور دوپینگ و برای کنترل استرس و آرامش از سیگار و یا موادمخدر استفاده نکنیم. موادمخدر نیز یکی از عوامل شیوع بیماری ایدز و هپاتیت می‌باشد.

*استعمال دخانیات

بین میزان مصرف دخانیات و احتمال بروز عارضه قلبی رابطه مستقیم وجود دارد، یعنی افرادی که دخانیات مصرف می‌کنند نسبت به سایرین بیشتر در معرض خطر حمله قلبی قرار دارند. هر چقدر یزان مصرف بیشتر باشد احتمال بروز عارضه به صورت تصاعدی افزایش خواهد یافت.

استعمال علاوه بر خسارات مالی، زیان‌های غیرقابل جبرانی بر بدن افراد تحمیل می‌کند. عمده ترین آنها اختلال در کار قلب و ریه است که زمینه بروز بیماری‌های قلبی را فراهم می‌سازد. فردی که دخانیات مصرف می‌نماید اشتهابش به غذا کاهش می‌یاب، معمولاً بوی سیگار می‌دهد، انگشتانش زردرنگ می‌گردد، معمولاً سرفه می‌کند، اینگونه افراد معمولاً نمی‌توانند راحت بخوابند زیرا نیکوتین محرک بیداری است و سم نیکوتین پنج تا ده برابر قوی تر از کوکائین و شش تا هشت برابر الکل اعتیادآور است.

*تأثیر سیگار بر روی ورزشکاران

Smoking Cigarette and effect on the sportsmans

بعضی از ورزشکاران برای کنترل استرس و آرامش و یا مشاهده شده بعد از پایان مسابقه و باخت شروع به سیگار کشیدن می‌کنند. همه آگاهیم که سیگار چه عوارضی بر روی بدن می‌گذارد چون سیگار ماده ای مخدر به نام نیکوتین دارد و این ماده بر روی سیستم تنفسی و سیستم قلبی و عروقی تأثیر می‌گذارد. برای تفهیم بهتر اثری که بر روی سیستم تنفسی و سیستم قلبی و عروقی می‌گذارد آنها را جداگانه شرح می‌دهیم.

*تأثیر سیگار بر روی دستگاه تنفسی

نیکوتین و دودی که از سیگار وارد سیستم تنفسی می‌شود ابتدا بر روی (tracheus) تراشه به نام لوله هوا که (windpipe) نیز نامیده می‌شود و بعد (main stem bronchens) که اولین شعبه تراشه برونش اصلی و سپس (bronchole) که پروتئین‌های کوچک گفته می‌شود تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود این دوده بر روی این قسمت‌ها رسوب کند و مانع تنفس عمیق و یا گاهی اوقات حتی منجر به عدم تنفس می‌شود (dispnea) همچنین دیده شد که بر روی دیگر دستگاه تنفس چون Alveolar ducts: مجاری آلوئولی، مجاری کوچک انتهاء برونشیول که به کیسه هوائی (alveoli) ختم می‌شوند و Alveoli: آلوئول یا همان کیسه هوائی تأثیرات مخربی دارند.

دود سیگار بر (Iungs): شش‌ها، (love): تقسیمات بزرگ شش‌ها، (mediastinum): میان دو سینه، فضائی که در وسط سینه (media) بین دو ریه (Stinum) قرار گرفته تأثیر می‌گذارد و باعث کلاپس یا همان به هم چسبیدن این قسمت‌ها بر روی هم می‌شود که در نتیجه باعث (Apnea) عدم نفس کشیدن می‌شود که در ابتدا علایم آن، ما دچار صدای خر خر یا همان (stertor) می‌شویم و (inhale) دم و (Ex hale) بازدم عمیق دچار مشکل می‌شود و حتی بر روی (Vocal chards) طناب‌های صوتی و (Volcebox) حنجره هم تأثیر می‌گذارد و باعث ضخیم شدن صدا می‌شود.

لب‌ها رنگ خود را از دست می‌دهند و سیاه می‌شوند، دندان‌ها و مینی دندان جلا و زیبائی خودشان را از دست می‌دهند و آسیب پذیر می‌شوند. پوست بدن تیره و در موارد شدیدتر باعث (canser pnenmo) یا سرطان ریه می‌شود که اینها برای یک ورزشکار به معنی نابودی است. *اثرات منفی سیگار بر روی دستگاه عصبی

Smoking Cigarette and ill effect on the nervous system

دستگاه عصبی شامل، دستگاه عصبی مرکزی (CNS) و دستگاه عصبی محیطی (PNS) و دستگاه عصبی خودکار (Automatic N.S=ANS) است. سیگار بر روی دستگاه عصبی (CNS) تأثیر می‌گذارد و باعث از بین رفتن حرکت سریع متوالی نرون‌های مغز می‌شود که در اصطلاح پزشکی (adiado choknesis) گویند و احتمال بروز اختلالات شناختی و نقصی در عملکرد حافظه است. و اثرات ناشی از دود سیگار در بدن یک فرد ورزشکار عکس العمل بیشتر و سریع تری نسبت به یک فرد عادی که تحرک و فعالیت شدید حرکتی ندارد، نشان می‌دهد. تأثیر سیگار بر روی سیستم عصبی به گونه ای است که حرکات و سرعت نرون‌هائی که پیام را از محیط می‌گیرند و به مغز می‌برند و از مغز به محیط برمی‌گردانند را کند می‌کند و در موارد شدیدتر (Nerve block) یا همان بی حسی عصب رخ می‌دهد.

*تأثیر سیگار بر روی سیستم ایمنی

Smoking Cigarette and effect on the Security System

دخانیات سیستم ایمنی بدن ار از بین می‌برند زیرا عمل پاکسازی پوشش مخاطی را کاهش می‌دهد دکتر اولکه می‌گوید: اولین پک به سیگار حرکت لرزشی مژک‌ها را آهسته تر می‌سازد دود سیگار حتی بر افراد غیرسیگاری که در تماس مستقیم با افراد سیگاری هستند نیز همان تأثیر را خواهد گذاشت. علاوه بر این به دلیل چسبیدن ویروس‌ها به ذرات معلق دود در هوا، شخص یا تنفس در این محیط‌ها عوامل بیماری زای بیشتری را وارد بینی خود می‌کند.

*کشیدن سیگار و عوارض جانبی

براساس آخرین تحقیق‌های پروفسور نیکلای مازور Nikolai Mazour سیصد ماده که اغلب آنها برای دستگاه‌های بدن انسان زیان دارند، از دود کردن توتون به وجود می‌آید. مهمترین این مواد عبارت است از: نیکوتین، اکسیدکربن، گازکربنیک، آمونیاک، آلدئیدها و مقداری ترکیبات قیری مانند قطران و … دو ماده از آنها که عبارت از نیکوتین و اکسیدکربن باشد اهمیت بیشتری دارند.

این دو ماده به طور بسیار مؤثری روی دستگاه قلبی عروقی (Cardio vasculaire) تأثیر منفی می‌گذرند. نیکوتین که یکی از آلکالوئیدهای بسیار سمی‌است، دارای اثر تنگ کننده رگه‌ها است (Vasoconstricteur) و موجب افزایش فشار سرخ رگی (Tension arterielle) می‌شود. حال ببینیم قلب چه واکنشی انجام می‌دهد؟ آهنگ انقباض‌هایش سریع تر و زدن آن هم متنناوب می‌شود.

علاوه بر آن نیکوتین یا تحریک دستگاه پی سمپاتیک عمل غده‌های درون ریز (endocrines) را شدیدتر می‌کند. نیکوتین موجب می‌شود در خون مقدار زیادی از موادی که از نظر زیستی فعال هستند آزاد شود و تأثیر بدی روی قلب و رگ‌ها بگذارد و به یژه باعث انقباض سرخ رگ‌های رساننده خون به اندام‌های اصلی مانند: قلب، مغز و کلیه‌ها بشود.

این موضوعی است که مردم به خصوص ورزشکاران هنگام ناراحتی و در مواقع فشار عصبی و افسردگی (Stress) به سیگار روی می‌آورند و برای رفع این حالت از آن استمداد می‌جویند و این عمل خود را به این ترتیب توجیه می‌کنند که می‌خواهیم آرام بشویم. اما سیگاری‌ها آیا به این نتیجه می‌رسند؟

فشار سرخ رگی زیاد اغلب با افزایش ناگهانی بعضی هورمون‌های محتوی در خون، مانند: آدرنالین و نورآدرنالین که مقدار زیاد آنها برای قلب و رگ‌ها زیان آور است، همراه است. نیکوتین موجب رها شدن هورمون‌ها در خون می‌شود و در نتیجه عمل تخریبی آنها افزایش می‌یابد.

نیکوتین عمل لخته شدن خون را تشدید می‌کند و موجب تضعیف فرآیندهای ضدلخته شدن خون، به ویژه نزد زن‌ها می‌شود و در ایجاد لختاک (Throumbus) که پدیده بسیار خطرناک برای سازه واره (Organisme) است، شرکت می‌کند.

اگر جرین خون در قلب بند آید مرگ آنی است. در انسداد تاجی (در مسدود شدن شاخه‌های سرخ رگ‌های تاجی قلب که خون به ماهیچه‌های قلب می‌برند) درد سخت و ناگهانی حس می‌شود. اما درباره زیان اکسیدکربن آگاهی داریم. پس از ورود، این گاز در بدن با هموگلوبین ترکیب شده و ترکیبی پایدار به نام کربوکسی هموگلوبین ایجاد می‌کند که مانع رسیدن اکسیژن به بافت‌ها می‌شود در نتیجه بافت‌های بدن از بی اکسیژنی خون (Anoxemie) رنج می‌برند.

در نزد کسانی که زیاد به سیگار معتاد هستند، تجمع کربوکسی هموگلوبین در خون به ۷ و گاهی هم به ۱۰ درصد می‌رسد و این امر موجب کاهش یک سوم و گاهی نصف میزان راندن اکسیژن به ماهیچه قلب می‌شود. به علت انقباض (Constriction) و تشنج (Spasme)های سرخ رگ‌های تاجی (Coronaires)، قلب به قدر کافی اکسیژن دریافت نمی‌کند.

کمبود اکسیژن برای قلب باز هم هنگامی‌که شخص سیگار دیگری بکشد، افزایش می‌یابد. این عمل به ویژه در ورزشکاران به ویژه هنگام تحریک‌های بدنی و تأثیرات روحی خطرناکتر می‌شود. ورزشکار برای اینکه هنگام تمرینات ورزشی، استراحتی کرده باشد یا آرامشی پیدا کند، سیگار آتش می‌زند اما دود سیگار ضربان تند در قلب ایجاد می‌کند که ممکن است برای قلب، رنج آور باشد.

هنگامی‌که یک ورزشکار سیگار می‌کشد، اکسیدکربن وارد بدنش می‌شود و به رسوب کلسترول (cholesterol) در جدار سرخرگ بزرگ (آئورت) و رگ‌های قلبش کمک می‌کند. تمرکز زیاد اکسید کربن در خون می‌تواند سرآغاز تغییر یاخته‌های ماهیچه قلب شود.

از کار افتادن ماهیچه قلب با انفارکتوس میوکارد، نزد ورزشکاران معتاد به سیگار و دیگر مواد دخانی فراوانتر است. مسمومیت از توتون احتمال نخستین انفارکتوس را به بیش از ۲ بار افزایش می‌دهد. این عامل همراه با عامل‌های دیگر در ورزشکاران، خطر انفارکتوس را ۶ تا ۸ بار بیشتر می‌کند. در جریان خون به مغز ورزشکاران معتاد به سیگار اختلال‌هائی پدیدار می‌شود.

سیگار برای دستگاه دم زدن مضر است. اغلب ورزشکاران سیگاری، مبتلا به ناژه خست (برونشیت) و ذات الریه (pneumonie) مزمن و ورم (emphyseme) ریوی هستند. بد کار کردن شش (ریه )ها روی کار قلب نیز بازتاب پیدا می‌کند.

بیش از نیمی‌از ورزشکارانی که به انفارکتوس میوکارد تا زمانی که در بیمارستان بستری هستند، میل به کشیدن سیگار ندارند. اما پس از معالجه و برگشت به وضع عادی، متأسفانه بعضی از آنها دوباره به کشیدن سیگار برمی‌گردند و تسلیم واکنشی که از سابق کسب کرده اند، می‌شوند.

جدار حباب‌های شش (lung) در اشخاص معتاد سخت می‌شود و خاصیت کشسانی خود را که از ویژگی‌های شش‌های سالم است، از دست می‌دهد و در نتیجه دیگر نمی‌تواند اکسیژن را به اندازه ای که برای بدن لازم و ضروری است جذب و گازکربنیک که از سوختن در بدن ایجاد می‌شود، دفع کند.

در تشریح بدن، این سختی جدار حباب‌های شش به خوبی دیده می‌شود و هنگامی‌که بخواهند عمل جراحی روی شش‌ها انجام دهند، تیغ و قیچی جراحی، شش شخص معتاد را به زحمت می‌برد و پس از عمل جراحی نیز شش آنها دیرتر و به سختی التیام پیدا می‌کند.

مزمن می‌گردد. به علاوه صدمه به توانائی سلول‌ها برای تکثیر و ترمیم خودشان می‌تواند منجر به سرطان ریه شود.

سیگار، میزان و عمق نفس ورزشکار را کاهش می‌دهد زیرا یکی از اثرات نیکوتین موجود در سیگار، تنگ کردن برونشیول‌های انتهائی ریه‌ها است که مقاومت در برابر جریان هوا به داخل یا خارج از ریه‌ها را افزایش می‌دهد. اثرات تحریک کننده دود سیگار می‌تواند باعث افزایش ترشح مایع در درخت برونشی و نیز تورم پوشش (اپیتلیوم) شود. همچنین نیکوتین مژک‌های موجود بر روی سطح سلول‌های پوششی (اپیتلیال) مجاری تنفسی را که به طور طبیعی که دائماً دارای ضربان هستند تا مایع اضافی و ذرات خارجی را از مجاری تنفسی به بیرون برانند فلج می‌کنند.

در نتیجه، بقایای این مواد در مجاری تنفسی تجمع پیدا کرده و به اشکالات تنفسی می‌افزایند. پس بنابراین ورزشکار هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی احساس تنگی نفس می‌کند و بدیهی است که میزان فعالیت او نیز کاهش می‌یابد و سرانجام به امفیزم (بیماری شدید ریوی) دچار می‌شود. در امفیزم شدید، احتمال دارد تا چهارپنجم غشاء تنفسی از بین برود و در این حال کمترین فعالیت جنسی می‌تواند موجب تنگی نفس و ناراحتی شدید تنفسی و حتی گاهی منجر به سرطان ریه شود، که به منزله پایان زندگی ورزشی یک ورزشکار است.

آثار و عوارض اعتیاد به دخانیات

عوارض جسمی

۱) آلودگی و آسیب پذیر نمودن دندان‌ها

۲) ملتهب ساختن مخاط دهان

۳) نقصان ترشحات غدد بزاقی

۴) ضعف قوای جسمانی و کاهش شدید وزن بدن

۵) عقیم نمودن مردان و نازائی زنان

۶) تخفیف تمایلات جنسی

۷) اختلال در کار دستگاه عصبی در صورت تداوم مصرف

۸) تنبلی کبد

۹) ابتلاء به یرقان و اثرات ناگوار بر دستگاه گوارش

۱۰) ورم کلیه‌ها و اشکال در دفع ادرار توأم با درد